نحوه رفو کردن فرش دستباف مهارت یا هنری است که بعد از قالی بافی ایجاد شده است و عامل آن هم ایجاد اشکالاتی در شکل ظاهریفرش است که حوادث مختلفی برای فرش اتفاق می افتد.
این طبیعی است که هر فرش ممکن است در معرض آسیب دیدگی و پوسیدگی قرار بگیرد و چون فرش و قالی یکی از مهم ترین لوازم منزل مطرح است بدیهی است که توجه لازم را داشت و در صورت ایجاد مشکل آنرا حل کرد.
فرق بین فرش دستباف و ماشینی
اول از همه و قبل از شروع بحث رفوگری و رفو کردن فرش دستباف ابتدا فرق بین این دو را بازگو میکنیم و سپس به بحث رفو میپردازیم.
افراد مختصص تنها با یک نگاه میتوانند دستی یا ماشینی بودن فرش را تشخیص دهند.اما با توجه اینکه امروزه فرش های ماشینی دستباف گونه در بازار زیاد شده تشخیص بین فرش دستباف و ماشینی را برای افراد عادی کمی سخت کرده است.به طور کلی برای شناخت فرش دستباف و ماشینی چهار روش اصلی وجود دارد!
- یکی از بهترین راه ها برای تشخیص فرش دستباف پشت فرش است.
- در فرش دستباف گره ها کمی ناهموار است و یکنواخت نیست، حتی بعضی گره ها میتوانند بزرگتر از بقیه باشند.
- راه دیگر ریشه های فرش است؛ در فرش های ماشینی ریشه ها به آن دوخته شده است و در واقع جزئی از فرش نیست ولی در فرش دستباف در امتداد گره های قالی است و جزئی از خوده فرش میباشد.
- لبه ها یا کناره ی فرش در فرش های دستی کاملا مستقیم نیستند و ناهموارند که این موضوع در فرش های ماشینی برعکس است.
- اندازه و الگو در فرش دستباف و ماشینی فرق میکند و نقش و نگار در فرش دستباف میتواند الگویی نداشته باشد و قرینه ی هم نباشد ولی قالیباف میتواند آنرا براساس حافظه ی خود آن فرش را بافته باشد.
چگونه فرش را رفو کنیم؟
در نحوه رفو کردن فرش دستباف نیاز به لوازم محکمی داریم که خوشبختانه بیشترشان در منزل یافت میشود و میتوانیم از انها برای ترمیم و رفوی قسمت های اسیب دیده استفاده کنیم.البته لازم به ذکر است شاید برای رفوگری مواد لازم را از بیرون تهیه کنیم و برای اینکه بتوانیم بهترین نتیجه را بگیریم بهتر است از نخ,خامه و شیرازه استفاده کنیم که در رفوگری حرفه ای از ان استفاده میشود.
برای اینکه کار رفو را شروع کنیم ابتدا لازم است فرش را تمیز کرده و گرد و خاک و کثیفی های انرا پاک کنیم.
میتوانیم فرش را به صورت پشت و رو با جارو برقی جارو کنیم،همچنین در صورت امکان شستشو میتوان فرش را به صورتی صدمه بیشتری به ان نرسد بشوییم.
برای انجام عمل رفوگری بهتر است در زمان رفو محل از نور کافی برخوردار باشد تا با داشتن دید بهتر هم از اسیب به چشم ها جلوگیری شود و هم کار تمیز و بهتر انجام شود،همچنین برای فرش هایی با ابعاد بزرگتر میتوانیم از یک چهار پایه استفاده کنیم.
ابزار لازم جهت رفوکردن فرش
رفو کردن فرش نیز مانند تمام شغل های دیگر ابزار مورد نیاز خود را دادر که اگر این ابزار نباشند رفو کردن فرش نیز قابل انجام نیست.
در زیر انواع ابزار جهت نهوه رفو کردن فرش دستباف نام بردیم و هر یک را برایتان توضیح داده ایم.
ابزار برش
ابزاری مانند قیچی های کوچک که به منظور کوتاه کردن نخ و پرزها چاقو یا تیغ های تیز که برای بریدن گوشه های فرش و لبه های ساییده شده ی فرش بکار میرود.
سوزن
سوزن یکی دیگر از ابزاری است که در نحوه رفو کردن فرش دستباف کاربرد دارد.
سوزنی که طول آن حدودا 7 الی 8 سانت باشد و یا همچنین سوزن های درشت خیاطی(جوالدوزی),از سوزن های قلاب دوزی هم میتوان استفاده کرد.درصورت استفاده از سوزن های باریک امکان کج شدن و شکستن انها وجود دارد.
در بعضی از نقاط برای پرز گذاری میتوان از سوزن های خمیره استفاده کرد.
شیرازه
از شیرازه برای لبه های فرش که محافظ ندارند استفاده میشود.شیرازه جناقی است که همرنگ فرش انتخاب میشود و پهنایی به طول 0.5 سانتی متر دارد.
شیرازه را میتوان از سایت های اینترنتی فروشگاه های بزرگ فرش تهیه کرد و همچنین باید توجه داشت که در صورت استفاده از نوار جناقی که در خیاطی ها استفاده میشود احتمال پارگی ان وجود دارد.
انگشتی یا انگشتانه
برای جلوگیری از فرو شدن سوزن یا بریدن انگشت توسط قیچی و دیگر وسایل میبایست از انگشتانه در حین انجام رفو استفاده کنیم .
نخ لینن
یکی از بهترین و مرغوب ترین نخ در رفرو فرش نخ لینن است.تفاوت این نخ با نخ های دیگر در ضخامت ان است و این نخ نسبت به دیگر نخ ها ضخیم تر است.
این نوع نخ را میتوانیم در رنگ ها و بسته بندی های مختلف(قرقره.کلاف) از فروشگاه ها و سایت های اینترنتی در بخش وسایل هنری تهیه کنیم.
در زمان رفوی فرش و زدن بخیه باید دقت داشت که حتما از نخی که هم رنگ پس زمینه است استفاده شود در غیر این صورت محل رفو شده دیده میشود کار رفو را نمیتوان یک رفوی حرفه ای نام برد.
خامه ی فرش بافی
در نقاطی از فرش که ساییده شده است و نیاز به رفو دارد بهترین گزینه برای انجام کار خامه ی فرش بافی است.زیرا خامه ی فرش بافی خاصیت ارتجاعی دارد و استحکام بالایی در مقابل با ساییدگی دارد.برای تهیه یک خامه خوب و با کیفیت میتوانیم به فرش فروشی های بزرگ مراجه کنیم.و حتی در صورت امکان انرا برای خرید سفارش دهیم.در بعضی از مواقع در صورت نبودن و پیدا نکردن خامه ی مورد نظر میتوانیم از کامواهای بافتنی پشمی که رنگ مناسبی داشته باشد استفاده کنیم.
روکش,وصله و آستر
در بعضی مواقع برای برخی نقاط که نیاز به رفو دارند میتوانیم از روکش های مختلفی استفاده کنیم.در نقاطی که فرش دچار پارگی شده است میتوانیم از آسترهای که در منزل وجود دارد (تیکه پارچه ای محکم و یا روکش ماشین) استفاده کنیم.
کلام اخر
در کل صنعت رفوگری و نحوه رفو کردن فرش دستباف به وسایل زیاد و تجربه بالایی نیازدارد و رفو کردن ساییدگی ها و لبه های فرش نیازمند یک رفوگر ماهر و صرف زمان و انرژی زیادی میطلبد.
توصیه ما برای رفو کردن فرش مخصوصا فرش های دستی این است که انرا به یک رفوگر ماهر بسپارید.
در صورتی که امکان بیرون بردن فرش را از منزل ندارید آن را به رفوگرانی که در محل کار میکنند بسپارید که میتوانید از طریق نصب اپلیکیشن داپ به بهترین رفوگران فرش دستباف دسترسی داشته باشید.
